Visuitzet kan slecht uitpakken voor jouw duikstek

Veel duiklocaties zijn ook visstekken. Dat gaat prima samen zolang duikers en hengelaars goede afspraken maken over het gebruik van de plas. Als dat niet gebeurt, kan het behoorlijk mis gaan met alle gevolgen voor de visstand, het zicht en de waterkwaliteit. De oorzaak is achteraf moeilijk vast te stellen. In Ruinerwold deed de NNDF daar onderzoek naar. 

De verdwenen waterplanten van Ruinerwold

Duikplaats Ruinerwold gaat al jarenlang achteruit. De plantengroei neemt sterk af en het aantal logberichten op Duikersgids met slechts 1 meter zicht is opvallend. Het rapport ‘De verdwenen waterplanten van Engelgaarde’ poogt een analyse te geven van deze teloorgang. Ruinerwold wordt gepacht door de Noord Nederlandse Duik Vereniging (NNDF). Het rapport komt van de hand van hun voorzitter, André Bandell. Het is gebaseerd op langjarig onderzoek dat is uitgevoerd in samenwerking met de Leerstoelgroep Aquatische Ecologie en Waterkwaliteitsbeheer aan de Universiteit van Wageningen. Deze zomer werd het eindrapport aangeboden aan de verpachter van de plas. Helaas heeft deze partij tot nu toe niet gereageerd.

Verontrustend onderzoek Ruinerwold

Het onderzoek is even eenvoudig als verontrustend. Op de bodem zijn zestien kooien geplaatst. Door middel van een uitgekiende test, met open en gesloten kooien zijn vervolgens waterplanten zoals fonteinkruid, aarvederkruid en waterpest geplant. Vier kooien bleven open zodat de vispopulatie toegang had tot de planten. De planten in de gesloten kooien konden goed opgroeien terwijl de planten in de open kooien snel verdwenen waren. De conclusies van het onderzoek wijzen in de richting van overpopulatie en ondeskundig beheer. Er zouden teveel plantenetende en bodemwoelende vissen in de plas zitten. Het woelen in de bodem veroorzaakt zweefvuil dat het zonlicht tegenhoudt. Hierdoor nemen plantengroei en zuurstofgehalte af en krijgen algen de overhand.

Een reconstructie van de teruggang

Bandell reconstrueert in zijn rapport wat zich mogelijk in Ruinerwold heeft afgespeeld. Zijn bespiegelingen zijn ook interessant voor andere duikplaatsen, annex visstekken. Zijn nawoord begint als volgt: 'Stel, er is een zandafgraving volgelopen met water. Dat water, gefilterd door zandlagen is glashelder en van een uitstekende kwaliteit. Het zonlicht dringt tot diep in het water door en langzaam komen er planten en vissen in de plas. Recreanten, zwemmers, vissers en sportduikers ontdekken die plas en maken er ieder op hun eigen manier gebruik van. Jarenlang gaat het goed. Maar dan...

Vissen uitzetten en nog eens uitzetten

Dan bedenken de vissers dat het leuk zou zijn als er meer karpers in die plas zouden zitten, er worden wat karpers uitgezet. Die karpers vinden genoeg voedsel om van te leven. Tot zover niets aan de hand. De vissers vangen echter haast geen van de uitgezette karpers terug en gaan over op plan B. Het aanleggen van voerplekken. De vangst verbetert slechts een beetje. Wat nu, meer karpers en meer voerplekken! Dat is een goed idee. Een grotere uitzet van karpers volgt en om het potentieel op peil te brengen worden er nu jaarlijks uitzettingen gedaan.

Het kantelpunt van Ruinerwold

Het lijkt te werken. De vissers zijn tevreden en houden dit beleid jarenlang aan. Dan gaat het mis. Er zitten zoveel karpers en voedingsstoffen in het water dat het milieu het niet meer kan aankan. De duikstek wordt alsmaar troebeler en uiteindelijk wordt een kantelpunt bereikt waardoor de plas permanent troebel blijft. De natuur en de duiksport zijn de grote verliezers, maar ook de hengelsport verliest. Voortdurend en deskundig overleg tussen duikers en hengelaars, waarbij duikers onderwater waarnemingen kunnen doen, kan dit effect voorkomen. Hoe is het in jouw stek gesteld?