Duiken in Nederlandse zandafgravingen

Duiken in Nederlandse zandafgravingen

Waar moet je op letten als je in een Nederlandse zandafgraving gaat duiken? Diverse factoren kunnen invloed hebben op de duikomstandigheden. Het jaargetijde speelt een rol maar ook het weer,  de oeverbegroeiing, de watertemperatuur en de in de plas voorkomende soorten. Kijk in de DUIKERSGIDS app of op www.duikersgids.nl om een actueel beeld te krijgen aan de hand van logberichten en reviews van duikers.

Hoe ga je om met het zicht in een zoetwaterplas? Vergewis je ervan hoe het zicht zich de afgelopen weken ontwikkeld heeft en op welke dagen het druk is. Let daarnaast op omgevingsinvloeden. In sommige duikplaatsen is het zicht altijd slecht na perioden van warm weer of na langdurige perioden van regenval. Dit is meestal het geval in jonge duikplaatsen met weinig oeverbegroeiing. Zand en modder spoelen dan makkelijk het water in. Voor zijarmen van rivieren, is vooral de waterstand van de rivier belangrijk. Dit kan van stek tot stek verschillen. Informeer bij plaatselijke duikers naar waterstanden en de invloeden hiervan op de zichtbaarheid onderwater.

Zicht en bodemsamenstelling

Een belangrijke indicator voor het zicht onderwater, is de bodemsamenstelling. In sommige duikplaatsen ligt veel ijzer. De minuscule roestdeeltjes, die als gevolg van oxydatie ontstaan, kleuren het water bruin en beperken het zicht. Turf heeft eveneens een negatief effect. Ook turft zorgt voor een donkere kleur van het water. Bovendien dwarrelt turf snel op. Een zandbodem is beter. Zand is relatief zwaar. Bovendien is het vaak licht van kleur, waardoor het zonlicht weerkaatst wordt. Zandbodems zijn in drie zones op te delen. Dicht langs de oever kom je een laag zwarte grond tegen, dit is modder die tijdens regenbuien de duikplaats instroomt. Na deze zone komt een brede strook met zand, dit is de zone waar het zicht meestal het best is. Op grotere diepte komt volgt dan meestal nog een zone, waar zich veel fijn stof heeft verzameld. Meestal zijn dit plekken waar de zuiginstallaties hebben gestaan.  Eén enkele vinbeweging kan het zicht hier tot 0 reduceren.

Het effect van soorten op het zicht

Ook het leven in een duikplaats kan effect hebben op de zichtbaarheid. Sommige karpersoorten woelen bij het zoeken naar voedsel de bodem om. Dit kan, bij een grote karperpopulatie, merkbare effecten hebben. Algenbloei s een regelrechte ramp voor het zicht. Het fenomeen ontstaat in warmere perioden als het zuurstofgehalte van het water daalt. De plas kleurt groen en het zicht wordt tot vrijwel 0 beperkt. Driehoeksmosselen zijn juist weer een zegen voor het zicht onderwater. Het zijn kleine filterinstallaties die voortdurend voedingsstoffen uit het water filteren. Zie je op de bodem grote kolonies driehoeksmosselen, dan is dit bijna een garantie voor goed zicht. Let verder op alle omstandigheden die het water in beroering brengen en daarmee zweefvuil veroorzaken. Wind, golfslag, drukte door badgasten of andere duikers, het zijn allemaal duidelijke signalen dat het zicht behoorlijk kan tegenvallen. 

Glauconietgehalte 

Nederland kent ook een aantal duikplaatsen met een verhoogd glauconietgehalte. In deze stekken heeft het water veelal een lichtblauwe kleur en is het zicht vaak erg goed. De Galderse Meren en ‘t Blauwe Meer in Noord-Brabant zijn hier voorbeelden van, maar ook Botjes Zandgat in Groningen. In deze actieve afgraving, waar officieel nog niet gedoken mag worden, zijn zichtwaarden gesignaleerd tot wel twintig meter! Het onderwaterleven daarentegen, is in dit soort stekken beperkt en soms zelfs nihil. In’’t Blauwe Meer kom je weliswaar scholen baars en vuistdikke palingen tegen maar in de Galderse Meren leeft niets, op wat verdwaalde torren en kokerjuffers na. Dit alles wordt ruim gecompenseerd door het fabelachtige zicht en de blauwe kleur van het water, die bijna Mediterraans aandoet.

Biodiversiteit

Waar let je op als het gaat om de biodiversiteit van een zandafgraving? De oeverbegroeiing zegt veel over het leven in een plas. Veel oeverbegroeiing duidt op een oudere plas, waar het leven zich langere tijd heeft kunnen ontwikkelen. Waterplanten vormen daarnaast een belangrijke schuilplaats voor vissen. Let ook op bordjes of andere indicaties die aangeven of er gevist wordt. Je weet dan zeker dat de visstand goed is of misschien zelfs op peil wordt gehouden doordat er vis wordt uitgezet. Ook wat het onderwaterleven betreft zijn zandputten in zones te verdelen. In de oeverzone is er voor jou als duiker het meest te zien. Tot een diepte van tien meter kom je een verscheidenheid aan planten tegen, zoals hoornblad, waterpest, fonteinkruid en kranswieren. Tussen en op deze planten wemelt het dikwijls van het leven, maar je zult goed moeten zoeken om het te ontdekken. Verder zie je in deze zone de meeste vissen. Dieper dan tien meter komen bijna geen planten meer voorkomen, omdat het licht hier niet kan doordringen. Wel kun je hier nog scholen vis of grote, solitair levende vissen tegenkomen.

Onderwaterleven

Het onderwaterleven komt in de meeste zoetwaterstekken overeen. De bekende soorten zijn ondermeer: Snoek, baars, snoekbaars, voorn, stekelbaars, karper, brasem, paling en dergelijke. In zijtakken van de Maas is de diversiteit groter. Daar kun je wolhandkrabben, marmergrondels en andere riviersoorten tegenkomen. Hoe vergroot je je kansen om vis te spotten? Om vissen te spotten moet je vooral in de oeverzone zijn. Kijk tussen rietkragen, boomwortels, in het waterhangende boomtakken en stenen. Gebieden met veel waterplanten fungeren vaak als kraamkamers voor jonge vissen. Je maakt hier kans scholen jonge vissen te zien, maar ook roofvissen komen hier veel voor. Ga ook op zoek naar onderwaterobjecten zoals autowrakjes of buizen. Het zijn vaak uitstekende schuilplaatsen voor snoeken of snoekbaarzen. Rusten doen grote roofvissen vaak op zandbodems in diepere waterlagen. De bekende zandafgravingen waar in Nederland veel gedoken wordt zijn onder meer: De Vinkeveense Plassen, Eiland 4, De Beldert, de Toolenburgerplas en het Haarlemmermeese bos.

Groot Online Duikkaartenarchief, 3D Wrakanimaties, Getijdenplanner, elk jaar de Duikersgids en meer. ABONNEER JE HIER

Gerelateerde artikelen

Reageer op dit bericht

‹ Terug naar het overzicht