Zeeland wil onderzoek naar zestiende eeuws wrak

26-07-2016. De provincie Zeeland heeft het Rijk gevraagd onderzoek te doen naar een scheepswrak uit de zestiende eeuw in de Westerschelde. Het is voor zover bekend het oudste oorlogsscheepswrak dat in Nederlandse wateren te vinden is. Het 'wrak van Ritthem' ligt op 17 meter diepte in de Westerschelde, maar het dreigt in de 47 meter diepe vaargeul voor de Sloehaven te verdwijnen. De resten van het rond 1555 gebouwde schip werden in 1999 ontdekt. Foto: Edwin Westenberg.

De provincie steunt de gemeente Vlissingen in haar voornemen om zowel letterlijk als figuurlijk te duiken in de geschiedenis van dit wrak. "We willen dat de Defensie Duikgroep ter plekke onderzoek gaat verrichten. En we hebben het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gevraagd om de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed archiefonderzoek te laten doen", zegt commissaris van de koning Han Polman. Nederland wil toetreden tot het UNESCO-verdrag ter bescherming van erfgoed onder water. "Door mee te werken aan het onderzoek naar het wrak van Ritthem kan de regering laten zien dit verdrag serieus te nemen."

Het wrak van Ritthem

Het wrak van Ritthem is een tot oorlogsschip aangepaste handelsvaarder met een lengte van ongeveer 37 meter. Het is een uniek schip in Nederlandse wateren dat ondanks dringend advies nog steeds niet verder is onderzocht. Na ontdekking van de wrakresten in 1999 en onderzoek in 2001, maakte hernieuwd onderzoek van het Nederlands Instituut voor Scheeps- en onderwaterArcheologie (Nisa) in 2006 het belang van het wrak duidelijk. Van het schip is alleen een deel van de bodem overgebleven, met de kiel en de binnenkiel. De boorden en het voor- en achterschip zijn weg. De nog bewaarde breedte van het schip is 9 meter.

Kanonnen van brons, smeed- en gietijzer

Het schip is karveelgebouwd, met gladde boorden van elkaar niet overlappende planken. De binnenzijde bevat een aantal onderdelen die wijzen op een functie als koopvaardijschip, zoals een verhoogde laadvloer om lading beter droog te houden. Nog belangrijker is een extra interne versteviging in de binnenzijde, bestaande uit kattesporen. Deze dwarsverbandversteviging van balken is later aangebracht, over de binnenhuid van het schip heen. Zulke kattesporen zijn vaak geplaatst in schepen die tot oorlogsschip werden omgebouwd om het geschut en de effecten daarvan te kunnen (ver)dragen. Dat het rond 1555 gebouwde schip als oorlogsschip heeft gediend blijkt uit het allegaartje van tien kanonnen van brons, smeed- en gietijzer.