De invasie van grondels in Nederland

30-09-2015. Grondels, grondels, grondels. De invasie is al heel wat jaren aan de gang. Je spot ze overal, in bijna elke duikplas en ze doen het verrassend goed op onderwaterfoto's. Welke grondels zijn het? Waar komen ze vandaan? En wat heeft de exodus in gang gezet? De volgende keer dat je een grondel spot weet je net wat meer. 

De opmars van de grondel in Nederlandse wateren heeft bijna alles te maken met de verbinding tussen de Rijn en het Donaugebied. Beide zijn sinds 1992 met elkaar verbonden door het 171 kilometer lange Rijn-Main-Donaukanal. Daarmee is tussen de Noordzee en de Zwarte Zee een 3500 km lange binnenvaartraject ontstaan, voor zestien Europese landen. Maar ook onderwater gebeurde er van alles. Vooral de grondel wist, samen met nog een aantal andere exoten, de lange weg naar ondermeer Nederland te vinden. 

Verschillende soorten grondels

Welke grondels zie je nu het meest?  En, wanneer zijn ze hier gearriveerd? De marmergrondel bereikte Nederland rond 2001, gevolgd door de witvin- en de zwartbekgrondel in 2004. De Kesslers grondel arriveerde in 2007 en de Pontische stroomgrondel (B) in 2008. Waar kom je ze tegen? De marmergrondel leeft in stilstaand, zwak stromend water en verspreidt zich via rivieren en grote kanalen. Ze werden als voor het eerst gezien in de Waal en later ook in de IJssel en de Maas. Duik je bijvoorbeeld in de uiterwaarden van de Maas, dan maak je kans om een marmergrondel tegen te komen. De zwartbekgrondel leeft in zowel zoet, zout als brak water. Hun habitat kan bestaat uit kribben, stortstenen en oevers. De witvingrondel is in vrijwel alle riviertakken met llicht stromend water aanwezig en de kesslers en de Pontische stroomgrondel komen voor in de Waal, Nederrijn en de IJssel.

Schadelijke effecten

Wat zijn de effecten van deze invasie? Inheemse soorten hebben wel degelijk onder de grondel  te leiden. De zwartbekgrondel is de meest agressieve en competatieve soort en is momenteel met een grote opmars bezig. Je ziet ze bijna overal. De schade die als gevolg van de nieuwe grondelsoorten ontstaat is onderwerp van onderzoek dat nog eniger jaren in beslag gaat nemen. Ook maatregelen ter preventie en bestrijding worden onder de loep genomen. Eén duidelijk effect is eenvoudig waar te nemen, de inheemse riviergrondel izie je vrijwel nergens meer.